İnmemiş testis 

Erkek bebekler doğduklarında her iki testislerinin de torbaya (skrotum) inmiş olması gereklidir. Torba içine inerek yerine yerleşen testisler normal işlevlerini vücut sıcaklığından daha düşük sıcaklıktaki bir ortamda rahatça sürdürülebilirler. Tek veya her iki testisin birden bu inişi tamamlayamamasına ve normal yeri olan torbaya ulaşamamasına inmemiş testis denir.

Zamanında ve normal doğum ağırlığında doğmuş erkek bebeklerin %3 – %5 inde inmemiş testise rastlanmaktadır. Bu oran, erken doğum nedeniyle testislerin inişi tamamlanmadığından, prematüre bebeklerde %30 civarındadır. İnmemiş testisle birlikte kasık kanalının açık kalması ve duruma kasık fıtığının eşlik etmesi de söz konusu olabilir. Ayrıca hormon eksikliği ile testisleri inmeyen çocuklarda idrar kanalı açıklığı da normal yerinde omayıp penis altında olabilir (hipospadias-peygamber sünneti).

İnmemiş testisin nedenleri oldukça karmaşıktır, ancak hormonal yetersizlik ve inişe engel olan anatomik bozukluklar olarak iki ana gruba ayrılabilir. Kesin bir genetik geçiş şekli bilinmemekle birlikte aynı aile içinde görülme sıklığı normal popülasyona göre daha yüksektir.

Nadiren İnmemiş testis tanısı alan erkek bebeklerde bir veya iki testis hiç gelişmemiş de olabilir. Bu bebeklerin hem skrotumlarında hem de kasık kanalında veya karın içinde testis dokusu yoktur. Bu durumdan en fazla doğum öncesi anne karnında meydana gelen bir burulma sonucu testis dokusunun erimesi sorumlu tutulur.

İnmemiş testis niçin önemlidir?

Testislerin iki temel fonksiyonu erkeklik hormonu olan testosteron üretmek ve erkek üremesi için gerekli olan spermleri üretmektir.  İnmemiş testisli çocukların erken tanı ve tedavisindeki amaç bu fonksiyonlardaki  kayıpların önlenmesi ile birlikte, inmemiş testis dokusunda normal testislere göre daha yüksek olan kanser gelişme olasılığına karşı erken tanı şansını artırmaktadır. İnmemiş testis zamanında yerine indirilse bile kanser gelişme riski normale göre hep daha yüksek kalacaktır ancak böyle bir durumun teşhisi yerine indirilen bir testiste çok daha kolay ve erken olacaktır. Ayrıca testisin eksik olmasından dolayı yaşanabilecek psikolojik- kozmetik sorunlar ve  inmeyen testislerin  yaralanma tehlikesinin olması ve  eşlik edebilecek  kasık fıtığı da erken tanı ve tedaviyi gerektiren için diğer nedenler olarak sayılabilir.

Tedavi edilmemiş tek taraflı inmemiş testisi olan bebekler büyüdüklerinde %15 oranında kısırlık sorunu ile karşı karşıya kalabilecek iken bu oran iki taraflı inmemiş testisi olanlarda %30’lardadır. Bu hastaların kısırlık sorunu yaşamalarının nedeni, daha yüksek sıcaklık ortamına maruz kalan testis dokusunda sperm üreten hücrelerin bozulması ve sperm üretme yeteneğinin azalmasıdır.

Nasıl anlaşılır ?

Altı açılan bir erkek bebekte  testisler yerinde bulunamıyor ise veya  skrotum gelişmemişse inmemiş testisten şühelenmek gerekir. Bu kontrolün çocuğun ağlamadığı  ve huzurlu olduğu ortamlarda,  örneğin uyurken ya da banyo yaptırılırken yapılması tıbbi olarak “retraktil testis” olarak adlandırılan utangaç testisin yanlışlık ile inmemiş testisle karıştırılmasına engel olacaktır. Retraktil testiste,  testis çoğu zaman  skrotumda iken bebeğin testis kordonunun bir refleks ile  kasılması sonucu yukarıya doğru çekilmektedir ve bu durumda ameliyata gerek yoktur.

Gerçekten bir veya iki testis olması gerektiği yerde yani skrotum içinde bulunamıyor ise çocuğun bir üroloji uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekmektedir. Doktorunuzun yaptığı fizik muayenede de testis ele gelmiyorsa daha karmaşık bir durumla karşılaşılmış demektir. Bu bebeklerde testisin olup olmadığı, varsa nerede olduğunun bulunması için karın,  kasık kanalı ve çevresinde ele gelmeyen testis için ultrasonografik inceleme yapılır. Ultrasonografi ses dalgaları yardımı ile çalışan bir görüntüleme yöntemidir ve çocuğa hiç bir zararı veya yan etkisi yoktur. Ultrasonografik incelemede de testis saptanamıyorsa karın içersinde kalmış olabileceği düşünülerek optik bir alet ile göbek deliğinden karın içine girilerek bakılması (laparoskopi) gerekebilir.

Tedavisi nasıl yapılır ?

İnmemiş testisle doğan bir bebekte testislerin inişi için bir süre beklenebilir. Normal iniş yolu üzerinde bulunan inmmiş testislerin yarısından fazlası ilk 3 ayda daha hızlı olmak üzere, bebekler 6 aylık oluncaya dek torbaya inebilmektedir. Ancak baştan iniş yolundan sapmış olan ya da inmemiş testise kasık fıtığının da eşlik ettiği çocuklarda bu süreyi geöçirmek için beklenmemelidir. 6 aylıktan sonra ise testislerin kendiliğinden torbaya inmesi olasılığı hemen hemen hiç olmadığı için tedavinin planlanması açısından çocuk ürolojisi uzmanlarına başvurulmalıdır.   Yerine inmeyen testiste (anormal bir yerde durmakta olan testis sıcak ortamdan etkilenerek ilerde üreme hücreleri geliştirme fonksiyonlarını yitirmeye başlaması ile) kalıcı yapısal bozukluklarının 1 yaşından itibaren başladığı saptanabilmektedir. bu nedenle bebekler 6 aylık olduğunda tedavi planlanmalı ve en geç 1 yaşına kadar tamamlanmalıdır. Tedavi 1 yaş sonrasına bırakılmamalıdır. Eğer inmemiş testis tedavisi herhengi bir nedenle  1 yaştan sonraki döneme kalmışsa da bir an önce tedavi tamamlanmalıdır.

Fizik muayene ile testisler bulunmuşsa tanıyı koyma ve tedaviyi planlama açısından ileri tetkiklere gerek olamayabilir. Fizik muayenede bulunamayan ya da loklaizasyonundan emin olunamayan durumlarda bazı kan ve radyolojik testlerin yapılması zorunluğu doğar.

İnmemiş testis için temel tedavi yöntemi cerrahi girişim ile testisin torbaya yerleştirilmesidir. Hormon tedavisinin yararlı olabileceği düşüncesiyle özel durumlarda hormon tedavisinin önerilmesi söz konusu olabilir, ancak inmemiş testisli bir bebeğe hormon tedavisi önerilmişse bu tedavinin sonuçları ve olası yan etkiileri açısından hekimden açıklayıcı bilgi alınması doğru olacaktır.

İnmemiş testis ameliyatı, genel anestezi altında yapılan bir ameliyattır  ve inmemiş testis ameliyatı olmuş çocukların genellikle hastanede yatmalarına gerek yoktur. Ameliyat bitiminde birkaç saat gözlenen hastalar aynı gün eve gönderilebilirler.